SORU:

Radyometrik tarihleme, kayaların kapalı sistemler olduğu varsayımına dayanır. Bu varsayım geçersiz değil midir?

İDDİA:

Radyometrik tarihleme, yaşları tespit edilen kayaların kapalı sistemler olduğunu öne süren hatalı bir varsayıma dayanır. Bu iddia, tüm tarihi boyunca eldeki örneğe hiçbir ana veya yavru izotopun eklenmediğini veya çıkarılmadığını varsayar.

CEVAP:

1. Mutlak anlamda kapalı sistemler, ideal laboratuvar koşullarında bile mevcut değildir. Yine de pek çok kaya, kapalı sistem kabul edilmeye öyle yakındır ki, farklı radyometrik tarihleme yöntemleri birbiriyle sadece %1’lik bir fark içerecek kadar yakın sonuçlar verir.

2. Bazı kayalar dışarıdan gelecek kontaminasyona (kirlenmeye) açık olabilir, ama hepsi değildir. Yaş tespitlerinin çoğu birden fazla farklı mineral ve kaya örneklerinden yapılır ve birbiriyle %1 ile %3 arasında uyumlu sonuçlar üretir. Dışarıdan gelecek kontaminasyonun tüm örnekleri aynı oranda etkilemesi son derece düşük bir olasılıktır.

3. İzokron (eş yaş eğrisi) yöntemleri, kontaminasyonu tespit edebilir ve bir dereceye kadar da düzeltir. İzokronlar birçok örnekten tespit edilir ve düzgün görünmesine rağmen yanlış olan bir izokron oluşması için, kontaminasyonun tüm örnekleri aynı şekilde etkilemiş olması gerekir.

Uranyum-kurşun (U-Pb) tarihlemesinde sistemin kapalılığı, bir konkordiya diyagramı ile test edilebilir. Böylece iki farklı uranyum izotopu (238U ve 235U) bulunmasından ve bunların da kurşunun iki farklı izotopuna (sırasıyla 206Pb ve 207Pb) bozunmasından yararlanılmış olur. Eğer sistem kapalı kalmışsa, 206Pb /238U ile 207Pb / 235U eğrisi, önceden bilinen konkordiya çizgisine denk düşer. Örnekler uyumsuz bile olsa çoğu zaman güvenilir tarihler elde edilebilmektedir (Faure 1998, 287-290).

4. Jeokronoloji uzmanları, kontaminasyon tehlikesinin farkındadırlar ve bunu en aza indirmek için ellerinden geleni yaparlar. Örneğin, havayla temasa geçmiş örnekleri kullanmazlar.

 

Kaynaklar:

1. Faure, Gunter, 1998. Jeokimyanın Prensipleri ve Uygulamaları (Principles and Applications of Geochemistry) , 2. baskı, Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

  • Paylaş
  • submit to reddit