SORU:
İDDİA:
Yeni çalışmalar, mitokondrideki mutasyon hızının daha önce sanılan değerinden çok daha fazla olduğunu gösteriyor.(4;1) Tüm insanlığın ortak dişi atası olan Mitokondriyal Havva’nın yaşı bu mutasyon hızına göre hesaplandığında; tersine çalıştırılan moleküler saatler, onun önceden iddia edildiği gibi 200.000 yıl önce değil, 6500 yıl önce yaşadığını göstermektedir.
CEVAP:
Bu iddia, mitokondriyal genomun (mtDNA’nın) %7’sinden azına tekabül eden mitokondri kontrol bölgesinde meydana gelen yerine geçme mutasyonu hızının, sanılandan 25 kat fazla olduğunu gösteren Parsons ve diğerlerinin çalışmasına(3) dayandırılmaktadır. Gözden geçirilen mtDNA çalışmaları, kontrol bölgelerinin, farklı popülasyonlardaki yerine geçme mutasyonu hızı bakımından çok çeşitlilik gösterdiğini ortaya koymuş, ancak mtDNA’nın geri kalanında böyle bir çeşitlilik görülmemiştir.(2) Kontrol bölgesi hariç bırakılarak yapılan hesaplamalar, en yakın ortak mitokondriyal atayı 171.500 +/- 50.000 yıl öncesine yerleştirmiştir.
İddiada referans verilen Gibbons(1), heteroplazmiye neden olan mutasyonlar üzerinde çalışmıştır. Ancak bu, sadece yerine geçme mutasyonlarının hızına dayanan mitokondriyal Havva araştırmaları için geçerli değildir.
Mitokondriyal Havva araştırmalarına benzeyen bir diğer çalışma da X kromozomunun, daha küçük olan Y kromozomuyla rekombine olmayan bölgesi üzerine yapılmıştır. Bu çalışma da, en yakın ortak atayı 535.000 +/- 119.000 yıl öncesine tarihlemiştir.(3) Kadınlardan 2, erkeklerden de 1 tane X kromozomu kalıtılabilirken; mitokondri sadece kadınlardan kalıtılabilir. Bu durumda X kromozomlarının popülasyon büyüklüğü, mitokondriyal genomunkinden 3 kat büyük olduğu için; en yakın ortak ata, en yakın ortak mitokondriyal atadan (yani mitokondriyal Havva’dan) yaklaşık olarak 3 kat daha yaşlı olmalıdır; ki hesaplar da bu çıkarımla uyumludur.
Kaynaklar:
1. Gibbons, A. 1998. Calibrating the mitochondrial clock. Science 279: 28-29.
2. Ingman, M., H. Kaessmann, S. Pääbo and U. Gyllensten. 2000. Mitochondrial genome variation and the origin of modern humans. Nature 408: 708-713.
3. Kaessmann, H., F. Heissig, A. von Haeseler and S. Pääbo. 1999. DNA sequence variation in a non-coding region of low recombination on the human X chromosome. Nature Genetics 22: 78-81.
4. Loewe, L. and S. Scherer. 1997. Mitochondrial Eve: the plot thickens. Trends in Ecology and Evolution 12(11): 422-423
5. Parsons, T. J. et al. 1997. A high observed substitution rate in the human mitochondrial control region. Nature Genetics 15: 363-368.
- Paylaş
-
