SORU:
İDDİA:
Farklı canlıların DNA ve kromozom sayıları, birbirinden çok farklıdır. Bu farklılık, ortak ata kavramından beklediğimiz benzerlikle çelişir. Bütün canlılar ortak atadan evrildiyse, kromozom sayıları ya aynı olmalıdır, ya da canlılar karmaşıklaştıkça kromozom sayıları da bununla orantılı olarak artmalıdır. İki durum da geçerli değildir. Örneğin insanların 46, bazı eğreltiotlarının 512, bazı martıların 12 kromozomu vardır.
CEVAP:
Kromozom sayısı, benzerliğin göstergesi değildir. Tek bir cins, hatta tek bir tür içerisinde bile büyük değişkenlik gösterebilir.
Örneğin; Clarkia cinsinin, kromozom sayıları n= 5, 6, 7, 8, 9, 12, 14, 17, 18, ve 26 olan farklı türleri vardır.(1) Ev faresi (Mus domesticus) türlerinin kromozom sayıları ise 2n= 22 ile 40 arasında değişir.
Kromozomlar, genlere çok az etki ederek bölünebilir veya birleşebilir. Örneğin bir insan kromozomu, iki şempanze kromozomunun uç uca eklenmiş haline çok benzer; büyük olasılıkla da iki kromozomun birleşmesiyle oluşmuştur.(3) Genler buna rağmen dizilebildiği için, kromozom sayısındaki bir değişiklik üremeyi engellemez. Kromozom sayısı, çok takımlılık sürecinde de değişebilir. Bu durumda genomun tamamı ikilenir. Hatta çok takımlılık, bitkilerdeki türleşmenin temel mekanizmalarından biridir.
Okuma önerileri:
* Genomlarımızın ışığında primat kökenimiz
Video önerisi:
Kaynaklar:
1. Lewis, Harlan, 1993. “Clarkia”, In: The Jepson Manual: Higher Plants of California, J. C. Hickman, ed., Berkeley: University of California Press, pp. 786-793.
2. Nachman, M. W., S. N. Boyer, J. B. Searle and C. F. Aquadro, 1994. Mitochondrial DNA variation and the evolution of Robertsonian chromosomal races of house mice, Mus domesticus. Genetics 136(3): 1105-1120.
3. Yunis, Jorge, and Om Prakash, 1982. The origin of man: A chromosomal pictorial legacy. Science 215: 1525-1530. bkz. http://www.indiana.edu/~ensiweb/lessons/chr.bk1.html; Şekil. 2a: Human and chimpanzee chromosomes 1-4.
- Paylaş
-
