1. İnsanlar ve şempanzeler arasındaki tekli-nükleotit yer değişimlerine bağlı farklılık, ortalama % 1.23’tür. Bunun % 1.06’sı ya da daha azı sabitlenen ıraksamaya, geri kalanı ise insan ve şempanze popülasyonları içindeki polimorfizme bağlıdır. Bunun haricinde, silinme ve eklenme mutasyonları , insan ve şempanze dizilerinde yaklaşık % 3’lük bir farklılığa daha neden olur. Ancak bu farklılık, indeller yoluyla diziye eklenen (veya silinen) baz çiftlerinin, eklendikleri noktadan sonrasını da etkilediklerini hesaba kattığımız başka bir hesaplama yönteminde ortaya çıkar. Eklenme ve silinmelere bağlı genetik değişimler (yaklaşık 5 milyon), tekli-nükleotit yer değişimi sayısına (yaklaşık 35 milyon) oranla çok az olduğu için, insanlarla şempanzelerin % 98-99 benzer olduğunu söylemek gayet uygundur (Şempanze Dizilemesi 2005).

2. Farklılık ölçümü, neyi ölçtüğünüze bağlı olarak değişir. Eğer her iki türde bulunan ve birbiriyle tıpatıp aynı olan proteinlerin sayısını ölçerseniz, insan ve şempanzeler % 29 benzerlik gösterir (Şempanze Dizilemesi 2005). Eğer protein kodlayan bölgelerdeki eş anlamlı olmayan baz çiftlerini ölçerseniz, insan ve şempanzeler yüzde 99.75 benzerlik gösterir. Başta söylenen yüzde 98.4’lük benzerlik ise, DNA melezleme deneylerinden gelir. Bu deneylerde, insan ve şempanze genomlarının birbirine bağlanabilecek (melezleşecek) kadar benzer olan kısa parçalarındaki dizi farklılıkları, tekrarlayan birimlerin çıkarılması suretiyle ölçülmüştür ⁽⁴⁾.Elinizdeki ölçü hangisi olursa olsun, aynı ölçüm tekniği tutarlılıkla kullanıldığı sürece, insanın en yakın akrabasının şempanzeler (ve şempanzelerin kardeş türü olan bonobolar) olduğu ortaya çıkacaktır.

Fakat evrimin, genomun her yerinde aynı ölçüde etkin olmadığını da unutmayın. Bu nedenle genomun sadece bir kısmını ele alan insan-şempanze farklılığı ölçümleri farklı sonuçlar verebilir ⁽¹⁾.

Okuma önerileri:

* Şempanzeler ile İnsanlar Arasındaki Kromozom Sayısı Farkı Üzerine; Evrim Ağacı

* Evrim Karşıtlarına Dersler: İnsan Kromozomu 2

* Genomlarımızın ışığında primat kökenimiz; felis agnosticus

Video önerileri:

* Evrim Gerçekleri, 5. bölüm ve 6. bölüm

* İnsanın Ortaya Çıkışı, Discovering Religion serisi

Kaynaklar:

1. Britten, Roy J. 2002. Divergence between samples of chimpanzee and human DNA sequences is 5% counting indels. Proceedings of the National Academy of Science USA 99: 13633-13635.

2. Chen, F.-C. Et al. 2001. Genomic divergence between human and chimpanzee estimated from large-scale alignments of genomic sequences. Journal of Heredity 92(6): 481-489.

3. Chimpanzee Sequencing and Analysis Consortium. 2005. Initial sequence of the chimpanzee genome and comparison with the human genome. Nature437: 69-87.

4. Sibley, C. G. ve J. E. Ahlquist. 1987. DNA hybridization evidence of hominid phylogeny: Results from an expanded data set. Journal of Molecular Evolution 26: 99-121.