SORU:
İDDİA:
İki ayaklılık, insana özgü oluşuyla insan evriminin kanıtı olarak gösterilir. Oysa iki ayaklılığın evrimi hiçbir zaman gerçekleşmemiştir, gerçekleşmesi de mümkün değildir. Bir canlı ya tam dik, ya da tam dört ayağı üzerinde yürüyebilir.
CEVAP:
1. Bu iddia, her şeyden önce cehalet kaynaklı bir argümandır (ing. argument from ignorance). İki ayaklılık (bipedalizm) kronolojik olarak tanımlanabilen ve evrimi iyi gözlemlenebilen bir süreçtir.
2. Kuyruksuz maymunlar (şempanze, goril vb) ile insan (Homo sapiens) ve insansı türler (Homo habilis, Homo erectus vb) arasındaki en önemli anatomik farklardan biri, insansıların iki ayaklı ve dik yürüyebilmesidir. Bunun, elbette en tipik örneği insandır.
Kuyruksuz maymunlarla insansılar arasındaki fark, kuyruksuz maymunlarda insanlardakine zıt bir pelvis ve kol-bacak gelişiminin gerçekleşmiş olmasıdır. İnsansılardaki gelişim, iki ayaklı ve dik duruşa olanak veren kemik düzenlenimine ve yapılanmasına yol açmışken; insansıların yakın akrabası olan kuyruksuz maymunlarda iki ayaklılık, zıt gelişim ve düzenlenim nedeniyle hiç meydana gelmemiştir. Bir süre iki ayak üzerinde dik durabilseler de, bir insan kadar yetkin bir şekilde iki ayak üzerinde yürüyemezler.
3. İnsanın bir önceki atası sayılabilecek bir insansı türü olan Homo erectus, arkaik Homo sapiens olarak isimlendirilen çok sayıda ara türe ayrılabilir ve bu ayrım, iki ayaklılığın insan için söz konusu olan tam haline evrilmesi açısından da gözlemlenebilmektedir.
Şu anda iki ayaklı tür olarak sadece insan görünse de, H. erectus ve H. habilis gibi önceki formların iki ayaklı olduğu, eldeki çok sayıda kanıta dayanan ve bilim dünyasında kabul edilen bir gerçektir (zaten Homo erectus kelimesi bile dik duran insan anlamına gelir). Hem modern paleontoloji, hem de biyomekanik bilimlerinden gelen veriler, kuyruksuz maymunlarla insansılar arasında olasılıkla uyumsal bir farklılaşma olduğuna işaret eder.
4. Konuya ilişkin güçlü bir bilimsel hipoteze göre, iki ayaklılık, ön uzuvları serbest kollar haline getirmiş; böylece sosyal bir birim içinde yaşayan insan ve insansılar, besinleri birime -özellikle de birlikte olunan eşe ve yavrulara- kolay taşıma ve alet yapabilme gibi özellikler kazanmıştır. Yiyecek paylaşımı, şempanzelerde dahi gerçekleşen, dişiye-anneye bağımlı gruplarda belirgin olan ve hatta bir tür arkadaşlık ayrımı da oluşturan, karmaşık bir sosyal olgudur. Böyle bir olgunun, artan beyin büyüklüğü ile birlikte iki ayaklılıkla kazanacağı karmaşıklık ve tamlık, insan ve insansıların evrimi için tipik özelliklerdir.
5. Bir canlının “ya dik ya da dört ayak üzerinde yürüyebileceği” iddiası, bipedalizmi yalnızca yürüme eylemini sağlayan bir durum olarak gören; bipedalizmin sağladığı karmaşık sosyal yapılanmayı, avantajları ve bunların evrimsel gelişimini göz ardı eden bilgisizliğin, niteliksiz bir popüleştirmesinden başka bir şey değildir.
Alıntı Kaynağı: Hacettepe Üniv. Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Ergi Deniz Özsoy; “Harun Yahya Safsatası ve Evrim Gerçeği” kitabındaki ilgili bölüm; Bilim ve Gelecek Kitaplığı (s.156)
Okuma önerileri:
- Dört Ayak İyi, İki Ayak Daha İyi!, Evrimi Anlamak
- İki ayak üzerinde dik yürümemiz, bizi omurga kırıklarına yatkın hale getiriyor, felis agnosticus
Kaynaklar:
1. Bauer, Harold (1976). “Chimpanzee bipedal locomotion in the Gombe National Park, East Africa”. Primates 18 (4): 913.doi:10.1007/BF02382940.