SORU:

Evrim, öngörülerde bulunmaz mı?

İDDİA:

Gerçek bilim, öngörülerde bulunur.Evrim sadece geçmişte olanı tanımlar, dolayısıyla herhangi bir öngörüde bulunamaz.

CEVAP:

1. Evrim ve diğer bilimler arasındaki öngörü gücü bir dereceye kadar benzer olsa da aynı değildir. Tüm teoriler sadeleştirilmiştir; yok sayılabilecek tüm dış değişkenleri kasıtlı olarak yok sayarlar. Ancak bu konu dışı değişkenler, öngörüleri etkiler.

Örneğin, yörüngedeki bir gezegenin gelecekteki pozisyonunu tahmin edebilirsiniz; ancak Güneş Sistemi’ndeki küçük cisimciklerin etkilerini tahmin edemeyeceğiniz için, öngörünüz muhtemelen hatalı olacaktır. Evrim, başlangıç koşullarından ve dış faktörlerden daha çabuk etkilenir; dolayısıyla ne tür mutasyonların oluşacağı ve hangi özelliklerin hayatta kalacağı gibi öngörüler mantıksızdır. Bununla beraber, gelecekle ilgili genel tahminlerde bulunurken evrim kullanılabilir. Örneğin, hastalıkların, geniş çapta kullanılan yeni antibiyotiklere karşı dirençli hale geleceğini tahmin edebiliriz. (bkz: Antibiyotik direnci ve DDT bağışıklığı, evrime kanıt mıdır?)

2. Bilimin öngörü gücü,başka türlü ifade edemeyeceğimiz birtakım konuları açıklayabilme gücünden kaynaklanır. Bu öngörülerin, gelecekte gerçekleşecek olaylar hakkında olması şart değildir. Bunlar, geçmişte yaşanmış olan fakat henüz hakkında bilgi sahibi olmadığımız konularla ilgili tahminler de olabilir.

3. Evrim, birçok öngörünün temelini oluşturmaktadır. Örneğin:

  • Darwin, Afrika maymunlarıyla olan kökendeşlik (homoloji) örüntülerine dayanarak, insanın atalarının Afrika’da ortaya çıkmış olduklarını öngördü. Bu öngörü daha sonra, fosiller ve genetik kanıtlarla desteklendi.(2)
  • Evrim teorisi, hızla değişen ve farklı koşulların bulunduğu ortamlarda, mutasyon hızının daha yüksek olması gerektiğini öngördü. Kronik kistik fibroz hastalarında bakterilerin akciğerlere nüfus etmesi vakalarında gerçekten de böyle olduğu anlaşılmıştır.(5)
  • Avcı – av dinamikleri, av olan canlının evrimine ilişkin öngörülen verilerle uyumlu şekilde değişmiştir.(8)
  • 1954 yılında Ernst Mayr, türleşmenin çok daha hızlı bir genetik evrim gerektirdiğini öngörmüştür. Bir filogenetik (soyoluş) analiz, bu öngörüyü desteklemektedir.(7)
  • Çeşitli yazarlar, omurgalı hayvanların atalarının özelliklerine ilişkin öngörülerde bulunmuştur. Detaylı bir çalışma sonrasında, bu öngörülerle tam tamına örtüşen Haikouella fosili keşfedilmiştir.(3)
  • Evrim, karakter verilerinin farklı dizilimlerinin yine aynı soyoluş ağaçlarını ortaya çıkaracağını tahmin etmiştir. Bu öngörü, Penny ve diğerleri tarafından(6)  farklı protein dizilimleriyle kayıt dışı olarak defalarca kanıtlanmıştır.
  • Böcek kanatları, solungaçlardan evrilmiştir ve bu süreçte de su yüzeyinde kaymayı sağlayan bir ara aşamadan geçmiştir. İlkel “su yüzeyinde kayma” koşulları, taş sinekleri arasında oldukça yaygın olduğu için, J.H. Marden; taş sineklerinin diğer ilkel özelliklerini de sürdürme eğiliminde olduklarını öngörmüştür. Bu öngörü, taş sineklerinde fonksiyonel hemosiyanin bulunduğunun keşfedilmesini sağlamıştır. Hemosiyanin, diğer eklembacaklılarda oksijen taşınması için kullanılan ancak daha önce hiçbir böcekte rastlanmayan bir proteindir(1)(4)

Evrim, bu ve bunlara benzer diğer öngörülerle, ilaç araştırmaları ve dirençli hastalıklardan korunma gibi alanlarda uygulamaya konulabilir ve konulmuştur da.

4. Eğer yaratılışçılar, geleceğe yönelik tahmin yapma gücünün düşük olması nedeniyle evrimi bir bilim dalı olarak saymıyorlarsa; o zaman özellikle arkeoloji ve astronomi gibi bazı diğer alanları da bilimden saymıyorlar demektir.

 

Video önerisi:

 

Kaynaklar:

1. Hagner-Holler, Silke et al. 2004. A respiratory hemocyanin from an insect. Proceedings of the National Academy of Science USA 101: 871-874.

2. Ingman, M., H. Kaessmann, S. Paaba and U. Gyllensten. 2000. Mitochondrial genome variation and the origin of modern humans. Nature 408: 708-713 . See also: Blair Hedges, S. 2000. A start for population genomics. Nature 408: 552-553. See also: Thomson, Jeremy, 2000 (7 Dec.). Humans did come out of Africa, says DNA. Nature Science Update

3. Mallatt, J. and J.-Y. Chen. 2003. Fossil sister group of craniates: Predicted and found. Journal of Morphology 258(1): 1-31.

4. Marden, Jim, 2005. Flap those gills and fly: Comment (#46024: 10/29).

 5. Oliver, Antonio et al. 2000. High frequency of hypermutable Pseudomonas aeruginosa in cystic fibrosis lung infection. Science 288: 1251-1253. See also Rainey, P. B. and R. Moxon. 2000. When being hyper keeps you fit. Science 288: 1186-1187. See also: LeClerc, J. E. and T. A. Cebula. 2000. Pseudomonas survival strategies in cystic fibrosis (letter), 2000.Science 289: 391-392.

6. Penny, David, L. R. Foulds, and M. D. Hendy. 1982. Testing the theory of evolution by comparing phylogenetic trees constructed from five different protein sequences. Nature 297: 197-200.

7. Webster, Andrea J., Robert J. H. Payne, and Mark Pagel. 2003. Molecular phylogenies link rates of evolution and speciation. Science 301: 478.

8. Yoshida, T., L. E. Jones, S. P. Ellner, G. F. Fussmann and N. G. Hairston Jr. 2003. Rapid evolution drives ecological dynamics in a predator-prey system. Nature 424: 303-306.

  • Paylaş
  • submit to reddit