Günümüzde parçacık fiziğinin ve kozmolojik araştırmaların temel uğraş alanlarından biri de madde ve kara enerji kaynaklarını belirleyebilmek ve tutarlı bir kuramsal model çerçevesinde bunların birbirlerine oranlarını hesaplamaktır. Madde ile kara enerjinin birbirlerine oranları, aynı zamanda evrenin geleceği hakkında da bilgi vermektedir.

Öncelikle bilim insanlarının evrenin sonu ile ilgili en çok üzerinde durulan öngörülerine kısaca değinelim:

• Büyük Parçalanma (ing. Big Rip): Galaksileri birbirinden uzaklaştıran (yani evrenin genişlemesini sağlayan) negatif bir etki olan “kara enerji”nin baskınlığı durumunda; evren, aşırı genişlemeden dolayı ‘Büyük Parçalanma’ ile son atomuna kadar yok olacaktır.

• Büyük Çöküş (ing. Big Crunch): Kara deliklerin çekim gücünün kaynağı olan ‘maddenin’ (“kozmik yapıştırıcı” olarak da bilinir ve pozitif bir etkidir) baskınlığı durumunda; evren, çekimsel gücü nedeniyle tıpkı bir kara delik gibi kendi içine çökecektir.

Son araştırmalarla evrenin sonuna ilişkin bu öngörüler arasından, kara enerjinin baskınlığı ihtimali güçlenmiştir. Kara enerjinin etkisi evrenin hacmine bağlı değilken; maddenin etkisi (yani yer çekimi), galaksiler arasındaki mesafeye (yani evrenin hacmine) bağlıdır. Evren genişledikçe, yer çekiminin azalmasıyla birlikte kara enerjinin etkisi de artmaktadır. Bu nedenle evren hızla genişlemekte; dolayısıyla da aşırı genişlemeden dolayı ‘Büyük Parçalanma’ ile son bulacağı düşünülmektedir.

   Video önerisi:

• BBC; Everything and Nothing (Her şey ve Hiçbir şey) belgeseli

Kaynaklar:

1. Cankoçak, K. (İTÜ Fizik Mühendisliği Bölümü, (2012). “Büyük patlamanın 10 büyük sırrı”. Tempo Dergisi; 43.sayı, s. 88

2. V. Mukhanov, Physical Foundations of Cosmology, Cambridge University Press (2005)