Ortogenez, elbette evrim teorisi tarafından desteklenmez; modern evrim teorisinin bir parçası olarak görülmemesinin sebebi de budur. Günümüzde artık, evrimin doğrudan amaca yönelik işlediğine inanan evrimcilerin sayısı çok azdır. Ortogenez, bugün kabul edilen darvinci evrimin temeli olan doğal seçilim ve türleşme gerçeklerini yadsıyan, evrimin belirli bir yönde ilerlediğini savunan ve bilimsel geçerliliği bulunmayan bir hipotezdir.

Uzun süreli eğilimlere yol açan mekanizmalar mevcuttur. Örneğin, dereceli olarak gerçekleşen bir iklim değişimi, o iklim değişimini uzun bir süre takip eden uyarlanımlara yol açabilir. Evrimsel bir silahlanma yarışı, bu yarışa dahil olan iki türde de eğilimlerin ortaya çıkmasıyla sonuçlanabilir. Ancak, bu eğilimler, onlarla aynı zamanda var olan mekanizmalar tarafından yönlendirilir; uzun süreli hedefler tarafından değil.